Początek nowego roku budżetowego to ustalenie nowych stawek dotacji, czyli podstawowej kwoty dotacji na rozpoczęty rok. Już widać, po wypłacie styczniowej części dotacji, że w wielu gminach kwoty zmniejszyły się w stosunku do roku 2021, czasem o kilka złotych, ale w niektórych przypadkach nawet o kilkaset!

To tym bardziej szokujące, gdy wszystkie ceny idą w górę i jest oczywiste, że także gminne przedszkola będą musiały mieć więcej pieniędzy na swoje działania.

Przyczyn takich obniżek można oczywiście upatrywać w odwiecznych próbach samorządów do zmniejszania kosztów, czyli oszczędzaniu na niepublicznych placówkach, a w konsekwencji, na dzieciach własnych mieszkańców. To pewnie też efekt tzw. „Polskiego Ładu”, który zmniejszy dochody samorządów.

Jakie widać najczęstsze praktyki zmniejszania kosztów w gminach?

Dotychczasowe oddziały przedszkolne w gminnych szkołach są przekształcane na przedszkola i „dołączane” do dotychczasowej szkoły podstawowej w ramach zespołu szkolno-przedszkolnego. Oczywiście, za tym nie idzie zwiększenie wydatków, które w takim zespole ustalane są dla przedszkola jako minimalne, bo zwykle nie obejmują – trzeba to wyraźnie powiedzieć, że NIEZGODNIE z przepisami – wydatków ogólnych szkoły na administrację, utrzymanie, media itd.

Inna „metoda” to niedoszacowanie budżetów na początku roku, aby uzyskać jak najniższe dotacje, a potem zwiększanie wydatków, co nie zawsze przełoży się na takie same zwiększenie dotacji, gdy samorządy nie będą postępować i aktualizować kwoty dotacji zgodnie z ustawą.

Otrzymuję do Państwa bardzo wiele sygnałów i próśb o pomoc i doradztwo, jak można sprawdzić, czy dotacja została prawidłowo naliczona. Na początek można wystąpić do swojej gminy (miasta) o udzielenie w trybie dostępu do informacji publicznej, takich informacji budżetowych, jakie są konieczne do ustalenie kwoty dotacji. To dosyć skomplikowane dane finansowe i na pewno nie każdy z właścicieli przedszkola umie je właściwie zinterpretować, ale to jest ważne dla dowiedzenia się, co gmina wlicza do podstawy dotacji, a jakie wydatki pomija. A nawet same zasięganie takich informacji daje wyraźny sygnał urzędnikom, że się Państwo interesujecie tymi sprawami i potraficie zapytać o właściwe informacje.

Przygotowałem dla Państwa taki przykładowy wniosek, który można pobrać jako wzór wniosku o informację publiczną. Należy uzupełnić dane (urzędu, wnioskodawcy) i wpisać, czy informacje mają dostarczyć pocztą czy mailowo. Wzór pisma zawiera także wniosek o przesłanie planów finansowych wszystkich przedszkoli, co może być ważne ale i wykonalne w gminie, gdzie jest niewiele, najwyżej kilka przedszkoli samorządowych, ale w większych gminach i miastach takich przedszkoli i dokumentów jest zbyt wiele, by je wszystkie analizować. W takiej sytuacji można po prostu zrezygnować z tego punktu wniosku.

Można ten wniosek wysłać pocztą, złożyć w urzędzie albo najprościej wkleić do maila lub zrobić skan podpisanego pisma i wysłać do urzędu na adres mailowy, zwykle jest podany w BIP do informacji publicznej. Proszę sprawdzić na stronie BIP swojej gminy informacje w zakładkach rodzaju „dostęp do informacji publicznej” lub podobnie nazwanej.

Otrzymane informacje i dane budżetowe pokażą, czy Wasza gmina podchodzi do kwestii ustalania kwoty dotacji z poszanowaniem przepisów prawa.

Robert Kamionowski