Wiele kontrowersji wśród osób prowadzących niepubliczne placówki oświatowe wzbudza zagadnienie związane z wyborem właściwej formy prowadzenia księgowości. Punktem wyjścia powstałych rozbieżności interpretacyjnych jest Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz.U. Nr 95, poz. 425) dalej „uso”.
Zgodnie z art. 5 ust 7 pkt 3 tej ustawy do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności (…) zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej, w tym w zakresie wykonywania czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.22) i organizacyjnej szkoły lub placówki.
Odnosząc się do ustawy o rachunkowości organ prowadzący szkołę lub placówkę jest zobowiązany do m.in. prowadzenia, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym.
Jednak nie należy wprost odczytywać obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych nie biorąc pod uwagę pozostałych warunków.
W pierwszej kolejności, należy zauważyć, iż osoba fizyczna prowadząca niepubliczne przedszkole uzyskuje przychody i ponosi koszty uzyskania przychodów, które stanowią źródło przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361) (dalej: updof.). Wynika to z faktu, iż w świetle definicji działalności gospodarczej, zawartej w art. 5a pkt 6 updof, prowadzenie niepublicznych szkół, o których mowa w uso., jest rodzajem aktywności określonej jako „działalność podjęta w celu zarobkowym, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”. Mimo, że art. 83a ust. 1 uso stanowi, iż prowadzenie przedszkola nie jest działalnością gospodarczą, to na potrzeby podatku dochodowego przychody uzyskane w wyniku prowadzenia przedszkola traktuje się jak przychody z działalności gospodarczej.
Zgodnie z przepisem art. 24a ust.1 updof osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej “księgą”, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Stosownie do zapisu art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w Euro w przepisach o rachunkowości tj. kwoty 1.200.000 euro.
Niemniej jednak osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może prowadzić księgi rachunkowe również od początku następnego roku podatkowego, jeżeli przychody za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro.
W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. z 2009 r. Dz. U. Nr 152, poz. 1223 ze zm.), przepisy ustawy o rachunkowości, stosuje się do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro.
Natomiast z przepisu art. 2 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, wynika że ustawa o rachunkowości ma zastosowanie do jednostek niewymienionych w ww. przepisie, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych – od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.
Należy jednak podkreślić, że otrzymywane z budżetu gminy dotacje na działalność oświatową, nie są dotacjami na realizację zadań zleconych, o których mowa w cytowanym art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości. Wobec powyższego przepis te nie ma zastosowania w odniesieniu do osób prowadzących niepubliczne placówki oświatowe.
Dokonując podsumowania powyższego zagadnienia należy stwierdzić, iż osoba fizyczna prowadząca przedszkole niepubliczne może w celu ewidencji podatkowej prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Jedynie w sytuacji gdy uzyskane przychody netto za poprzedni rok obrotowy wyniosą co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro powstanie obowiązek prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych. Zatem po przekroczeniu ww. limitu, począwszy od dnia 1 stycznia następnego roku osoba taka byłaby zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
autor: Anna Mata, doradca podatkowy