Archiwum autora: pnplaw_adm

Przełomowe orzeczenie Sądu Apelacyjnego!

2 komentarze

Przełomowe orzeczenie Sądu Apelacyjnego potwierdza ujęcie wydatków na wyżywienie w podstawie dotacji, także z rachunków wydzielonych.

Sąd Apelacyjny, rozpatrując apelacje obu stron w sprawie naszego klienta, oddalił apelację gminy i uwzględnił apelację złożoną w imieniu przedszkola. Apelacja gminy dotyczyła wliczania przez gminę oddziałów przedszkolnych oraz obliczeniu „ostatecznej” dotacji na podstawie wykonania budżetu, a nie według wydatków zaplanowanych w budżecie. O tych kwestiach pisaliśmy także w informacjach w kwietniu i czerwcu 2014 r. Sąd Apelacyjny, oddalając apelację gminy, tym samym prawomocnie już potwierdził, że podstawą do obliczenia dotacji mogą być wydatki jedynie przedszkoli publicznych, bez oddziałów przedszkolnych, i to według kwot zaplanowanych w budżecie danej gminy. To kolejne potwierdzenie przez sąd słuszności naszego stanowiska.

Ale większe znaczenie ma orzeczenie w części odnoszącej się do uwzględnienia apelacji, wniesionej przez nas w imieniu przedszkola. Sąd Apelacyjny uznał bowiem, że wszystkie wydatki na wyżywienie, ponoszone w przedszkolach publicznych, bez względu na to, czy wpłaty rodziców wpływają bezpośrednio na konto gminy, czy na wydzielony rachunek dochodów przedszkoli publicznych, winny być wliczane do podstawy, od jakiej obliczana jest dotacja. Dotyczy to oczywiście sytuacji do sierpnia 2013 r, czyli do znowelizowania przepisu art. 90 ust. 2b i 2d. Ale ten wyrok otwiera możliwości roszczeń o wyższe dotacje za lata ubiegłe, tam, gdzie gminy wyłączały wyżywienie z podstawy dotacji, uzasadniając to istnieniem wydzielonych rachunków przedszkoli publicznych.

A czy w Państwa gminach mogły zdarzać się podobne zaniżenia dotacji?  Prosimy o sygnały i kontakt.

autor: Robert Kamionowski, radca prawny

Duża nowelizacja ustawy o systemie oświaty

Dodaj komentarz

Zmiany w katalogu wydatków bieżących i ich kontroli

Prezydent podpisał właśnie uchwaloną przez Sejm po poprawkach Senatu w dn. 20 lutego 2015 r. nowelizację ustawy o systemie oświaty, która wprowadza m.in. nowe, bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące nadzoru pedagogicznego oraz kompleksowe regulacje dotyczące oceniania uczniów, wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Nowelizacja przynosi także inne zmiany, jak możliwość zwiększenia liczby uczniów w klasach I-III, zmianę zasad zatrudniania nauczycieli do projektów unijnych oraz zmiany w Karcie Nauczyciela i określonych w niej zasadach przedłużania stażu.

Większość zmian wejdzie w życie już 31 marca 2015 roku.

Dla niepublicznej oświaty najważniejsze wydają się jednak zmiany wprowadzone w art. 90, dotyczącym współfinansowania oświaty niepublicznej poprzez dotacje.

Nowelizacja ust. 3 w art. 90, dotyczącym dotacji dla szkół niepublicznych, w których nie jest realizowany obowiązek nauki, wprowadza dodatkowy wymóg prowadzenia list obecności, podpisywanych przez uczniów, a w przypadku kontroli przez organ dotujący, uprawnienie do sprawdzania takich list.

Istotnie zostaje zmieniony opis katalogu wydatków bieżących, zawarty w art. 90 ust 3d. Punkt 1 tego przepisu, zmieniony w roku 2013, ulega dalszej zmianie. Nie jest to jednak w istocie rozszerzenie katalogu wydatków bieżących, lecz jego doprecyzowanie i takie sformułowanie, które powinno już na zawsze rozstrzygnąć spory co do rozróżnienie tak zwanych wydatków placówki oraz organu prowadzącego. Nie tylko doktryna, ale także orzecznictwo w ostatnim czasie stwierdzają, że nie istnieje takie rozróżnienie, gdyż to organy prowadzące są odpowiedzialne za działanie i finansowanie placówek, a te, jako nie będące samodzielnymi jednostkami, nie mają w istocie samodzielności także w finansowaniu. Dlatego każdy wydatek organu prowadzącego poniesiony na rzecz działalności placówki, jest wydatkiem samej placówki, a ich rozdzielanie jest błędne i niezgodne z zasadami ustawy.

 Na szczęście, od teraz będzie to zapisane jasno i wyraźnie, gdyż nowy przepis brzmi:

1)    pokrycie wydatków bieżących szkół, przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego i placówek, obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności szkoły, przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki, w tym na:

a)     wynagrodzenie osoby fizycznej prowadzącej szkołę, przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego lub placówkę, jeżeli odpowiednio pełni funkcję dyrektora szkoły, przedszkola lub placówki albo prowadzi zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego,

b)     sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 5 ust. 7

– z wyjątkiem wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne, zakup i objęcie akcji i udziałów lub wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego.

Nowa treść nie pozostawia wątpliwości, że także dotychczas wydatki związane z zadaniami organu prowadzącego, były możliwe do pokrycia z dotacji, o czym świadczy użyty termin „w tym”! To samo potwierdza uzasadnienie do ustawy.

Jest jednak jeszcze kolejna zmiana w art. 90, dotycząca kontroli. Zmienione ust. 3e i 3 f oraz dodane ust. 3fa – 3fc, wprowadzają mechanizmy represji, możliwe do zastosowania przez kontrolujący podmiot samorządowy wobec placówek niepublicznych. Dotyczy to sytuacji, gdy placówka odmawia poddania się kontroli lub ją utrudnia. W takich sytuacjach, organ dotujący wzywa do zaprzestania tych działań w określonym terminie, a po bezskutecznym upływie terminu, wstrzymuje wypłacanie bieżących dotacji aż do dnia umożliwienia przeprowadzenia czynności kontrolnych.

Jest to jednak przepis potencjalnie szalenie niebezpieczny dla placówek. Organy dotujące nie podlegają w tym momencie żadnemu nadzorowi ani kontroli. Przepisy nie stanowią chociażby, na czym ma polegać np. utrudnianie kontroli. Będzie to samodzielna i subiektywna ocena kontrolujących, trudna do oceny i podważenia. Ich działanie może mieć charakter nie tylko nieuzasadniony, ale wręcz samowolny, a nawet sprzeczny z prawem. Placówki w takiej sytuacji pozbawione zostaną bieżącej dotacji, bez możliwości szybkiego odwołania się. Przepisy nie precyzują, czy wstrzymanie dotacji przybierać winno postać decyzji administracyjnej, czy choćby postanowienia, i wobec tego, czy służy odwołanie lub zażalenie. Nie wiadomo też, czy do rozstrzygania sporów właściwe będą sądy administracyjne, czy powszechne. Jest to kolejny element zacieśniania kontroli i tworzenia nowych jej mechanizmów, co widać już od dłuższego czasu nie tylko w ustawie, ale przede wszystkim w uchwałach rad dotyczących udzielania i kontroli wydatkowania dotacji.

Można powiedzieć, że nowelizacja jak zwykle przynosi trochę marchewki (lepszy opis wydatków pokrywanych z dotacji), ale jeszcze więcej kija na niepubliczne placówki.

Dokumenty z procesu legislacyjnego, w tym ostateczny tekst nowelizacji, można znaleźć na stronie sejmowej http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2957

autor: Robert Kamionowski, radca prawny

Wpis do ewidencji a wniosek o dotację – ciąg dalszy

2 komentarze

W artykule z 19 września 2014 r. pisaliśmy Państwu o problemie, dotyczącym złożenia wniosku o dotację dla przedszkola niepublicznego, przed zgłoszeniem przedszkola do ewidencji placówek oświatowych. Rozbieżności interpretacyjne w tym zakresie skłoniły nas, do podjęcia korespondencji z Najwyższą Izbą Kontroli.

Niestety odpowiedź NIK-u w powyższym zakresie jest głęboko rozczarowująca. NIK powołuje się na nieaktualne stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym dopuszczalne jest co najwyżej jednoczesne zgłoszenie wniosku o dotację ze zgłoszeniem placówki do ewidencji placówek oświatowych.

W swojej odpowiedzi NIK pomija jednak, dwie podstawowe kwestie:

  • Po pierwsze Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do wypowiadania się w sprawach administracyjnych. W Polsce istnieje odrębny pion sądownictwa administracyjnego, które jest właściwe do rozpoznawania spraw o takim charakterze.
  • Po drugie fundamentalna zasada prawa, ujęta w art. 7 Konstytucji stanowi, że „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.

Przepisy ustawy o systemie oświaty nie wprowadzają wymogu zgłoszenia przedszkola do ewidencji, przed 30 września, w celu uzyskania uprawnienie do złożenia wniosku o dotację.

Aby taki wymóg istniał, musiałby zgodnie z art. 7 Konstytucji wynikać z przepisu prawa, stanowiącego np.: „przed złożeniem wniosku o dotację dla przedszkola niepublicznego konieczne jest zgłoszenie placówki do ewidencji placówek oświatowych”. Takiego przepisu jednak nie wprowadzono (i słusznie). Obowiązku takiego nie można również wywodzić z posłużenia się w art. 90 ustawy o systemie oświaty zwrotem „osoba prowadząca”. Przepis ten nie odnosi się bowiem do stadium organizacyjnego placówki, a jedynie wskazuje termin i podmiot uprawnione do złożenia wniosku o dotację.

Mając na uwadze powyższe będziemy podejmować dalsze działania zmierzające do usunięcia tej błędnej praktyki lub zmian legislacyjnych, przesądzających tę istotną kwestię. Zachęcamy również Państwa do dzielenia się Państwa doświadczeniami w tym zakresie.

Dla zainteresowanych zamieszczam dalsza część korespondencji z NIK: dalsza korespondencja NIK

autor: Lech Gniady, radca prawny

Sposoby informowania placówek o wysokości aktualnej dotacji

Dodaj komentarz

Często przy otrzymywaniu dotacji pojawia się problem, jaka jest wysokość aktualnej dotacji na ucznia. W ustawie brak jest przepisów, które regulowałyby kwestię, czy organ przekazujący miesięczną dotację zobowiązany jest informować placówki oświatowe o jej wysokości, przypadającej na jednego ucznia. Tak samo, nie ma obowiązku, aby przy przelewaniu dotacji na rachunek placówki podawać szczegółowe wyliczenie tej kwoty. Takich procedur zwykle nie zawierają także uchwały rad gmin, dotyczące udzielania dotacji.

Wytworzyła się w związku z tym pewna praktyka, bardzo niejednolita w skali kraju. Wiele jednostek samorządowych wysyła po prostu do placówek informacje, bez żadnej szczególnej formy, o wysokości dotacji na bieżący rok, a w przypadku zmiany, o aktualnej wysokości dotacji.

W innych przypadkach, tego rodzaju informacja jest zawarta w zarządzeniach organu wykonawczego gminy (wójt, burmistrz). Są to jednak, szczególnie w przypadku zarządzeń,  informacje ogólne, nie w skali konkretnego miesiąca i konkretnej placówki, lecz informacje o wszystkich udzielanych dotacjach, obowiązujące do czasu ewentualnego ponownego przeliczenia wysokości dotacji i poinformowania o tym beneficjentów.

W zasadzie, sama placówka, znając liczbę podanych przez siebie uczniów w danym miesiącu oraz aktualną wysokość dotacji, powinna sprawdzić, czy kwoty się zgadzają. Często zachodzi jednak sytuacja, gdy urząd nie informuje o bieżącej wysokości dotacji, a po prostu przelewa pewną kwotę na rachunek placówki. Wtedy placówka powinna zwrócić się do urzędu o wyjaśnienie, jaka jest wysokość dotacji.

Nie ma zatem jednego, powszechnie obowiązującego sposobu, w jaki gminy miałyby informować o wysokości dotacji. Może to powodować trudności, ale w tym wypadku zawsze istnieje możliwość oficjalnego wystąpienia do urzędu o podanie takich informacji.

Zgodnie z panującą wykładnią przepisów, czynności polegające na obliczeniu wysokości dotacji w danej gminie, mają charakter księgowy, techniczny, nie są czynnościami stricte prawnymi. Jeszcze kilka lat temu, te czynności nie podlegały żadnej kontroli sądowej ani administracyjnej, gdyż sądy administracyjne odmawiały uznania ich za określone czynności prawne. Sytuacja zmieniła się w 2012 r, gdy sądy administracyjne zmieniły swoje stanowisko i uznały, że czynności obliczania dotacji podlegają także kontroli sądowej. Na ten temat pisaliśmy w artykule „Wysokość dotacji dla przedszkoli można zaskarżyć” z 27.03.2014. Nie powtarzając tego tematu, istnieje możliwość skarżenia ustalenia wysokości bieżącej dotacji także na drodze sądowo-administracyjnej.

autor: radca prawny Robert Kamionowski 

Dotacje przy przekształcenie punktu przedszkolnego w przedszkole niepubliczne

Dodaj komentarz

Niejednokrotnie osoba prowadząca niepubliczny punkt przedszkolny podejmuje decyzje o przekształceniu swojej placówki na przedszkole niepubliczne. Powodem takiej decyzji jest najczęściej wysokość dotacji na jaka mogą liczyć obie ww. formy. O ile punkt przedszkolny, niezależnie od realizacji podstaw programowych i czasu pobytu dzieci w placówce, może liczyć na dotację jedynie w wysokości 40% kosztów przedszkola publicznego o tyle przedszkole niepubliczne już 75%.

Prawne regulacje dotyczące przekształcenia pojawiły się dopiero we wrześniu 2013 r., poprzez wprowadzenie do ustawy o systemie oświaty art. 89a ust. 3. Do tego czasu wobec braku regulacji, najczęściej traktowano przekształcenie punktu przedszkolnego w przedszkole niepubliczne jako dwie odrębne czynności, polegające na zamknięciu punktu przedszkolnego oraz otwarciu przedszkola niepublicznego.

Problematyczna w takiej sytuacji może być kwestia przyznania prawa do dotacji, w sytuacji jeżeli na dzień 30 września danego roku w dalszym ciągu istnieje punkt przedszkolny a brak jest jeszcze wpisu przedszkola niepublicznego. W praktyce część gmin akceptowało składanie wniosku o dotację przez osobę prowadząca punkt przedszkolny na poczet dotacji „przedszkolnej”. W innych gminach przyjęto jednak rygorystyczne stanowisko, zgodnie z którym skoro na dzień 30 września danego roku istniał tylko punkt przedszkolny jako osobna jednostka organizacyjna to osoba prowadząca taki punkt nie mogła wnioskować o przyznanie dotacji na przedszkole niepubliczne,  które zostanie uruchomione od stycznia kolejnego roku.

Wydaje się, że ustawodawca dostrzegając ten problem wprowadził od 1 września 2013 r. przepis art 89a ust. 3 który stanowi, że „Przekształcenie niepublicznej formy, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 14a ust. 7, prowadzonej przez osobę prawną lub osobę fizyczną, w niepubliczne przedszkole wymaga dokonania zmiany we wpisie do ewidencji prowadzonej przez gminę właściwą ze względu na miejsce prowadzenia przedszkola w trybie określonym w art. 82 ust. 5, z tym że do zgłoszenia do ewidencji dołącza się statut przedszkola.”

Od 1 września 2013 wobec powyższego przepisu nie powinno budzić wątpliwości, że punkt przedszkolny może zostać przekształcony w przedszkole niepubliczne. Co więcej nie następuje to w formie dwóch czynności w postaci wykreślenia punktu przedszkolnego i wpisania przedszkola, ale poprzez zmianę istniejącego wpisu.

W mojej ocenie ma to istotne konsekwencje prawne w świetle wnioskowania o dotację na rok kolejny. Ustawodawca bowiem przesądził, że takie przekształcenie nie następuje poprzez otwarcie nowego podmiotu w miejsce wykreślanego ale poprzez zmianę wpisu – mamy więc kontynuację dotychczasowej jednostki, zmienia się tylko jej forma organizacyjna. W konsekwencji osoba, która jest w trakcie przekształcenia punktu przedszkolnego w przedszkole jest uprawniono do złożenia wniosku o dotację dla przedszkola niepublicznego nawet jeszcze przed zmianą wpisu.

autor: radca prawny Lech Gniady